Help de nood aan sociaal tolken in kaart te brengen

Vlaams minister Hilde Crevits en Kom op tegen Kanker lanceren samen met twaalf andere organisaties een proefproject waarbij zorgverleners van 15 februari tot 15 mei 2023 gratis een sociaal tolk kunnen inschakelen voor gesprekken met patiënten en naasten. Zo willen de organisaties objectiveren in welke situaties een tolk noodzakelijk is om veilige en kwaliteitsvolle zorg te garanderen. Met de conclusies van het project wordt verder gekeken in welke specifieke situaties de terugbetaling van sociaal tolken nodig is.

Sociaal tolken zijn nodig wanneer patiënten onvoldoende of (nog) geen Nederlands spreken. Zij zorgen ervoor dat patiënten begrijpen wat hun zorgverlener zegt, maar ook dat ze vragen kunnen stellen. Momenteel is er geen tussenkomst in de directe kost van de tolk- en vertaalprestaties. Kom op tegen Kanker is hierover in gesprek gegaan met Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits en het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.

Minister Hilde Crevits maakt 218.000 euro vrij om de nood aan sociaal tolken in de zorg wetenschappelijk in kaart te brengen. Samen met Kom op tegen Kanker en twaalf andere organisaties lanceert de minister een proefproject om te achterhalen in welke situaties een sociaal tolk cruciaal is. Soms kan het bijvoorbeeld ook volstaan om een vertaalapp of familieleden in te schakelen, of om een gemeenschappelijke taal te spreken zoals Engels of Frans.

Marc Michils, algemeen directeur Kom op tegen Kanker: ‘Patiëntenrechten kun je niet zomaar aan de kant schuiven. Elke patiënt heeft recht op kwaliteitsvolle en veilige zorg, maar als zorgverlener en patiënt elkaar niet begrijpen, is die niet gegarandeerd. Sociaal tolken zijn vaak essentieel voor een goede communicatie tussen patiënt en zorgverlener. Met dit proefproject kunnen we in kaart brengen in welke specifieke situaties dat zo is.’

Vlaams minister Hilde Crevits‘Wie medische hulp nodig heeft, moet die krijgen. Daarom gaan we graag in op de vraag van Kom op tegen Kanker en twaalf partnerorganisaties om te kijken in welke situaties de hulp van een sociaal tolk nodig is. Daarnaast blijft het belangrijk dat via extra sensibilisering via de zorgverleners gewezen wordt op het belang van het aanleren van het Nederlands voor wie hier komt wonen.’

Drie voorwaarden om gratis een sociaal tolk aan te vragen

Wanneer zorgverleners van mening zijn dat andere taalondersteuning niet voldoet, kunnen ze van 15 februari tot 15 mei 2023, zolang de middelen dit toestaan, gratis een sociaal tolk aanvragen. Daarvoor moet aan drie voorwaarden voldaan worden.

  1. De zorgverlener overloopt vooraf een beslisboom om te bepalen of een sociaal tolk of andere taalondersteuning nodig is.
  2. De organisatie waar de zorgverlener werkt of de zorgverlener zelf heeft een overeenkomst met een agentschap. Dat kan met de dienst Sociaal Tolken en Vertalen (STV) van het Agentschap Integratie & Inburgering (AgII), met IN-Gent (Agentschap stad Gent) of met ATLAS (Agentschap stad Antwerpen). Eenmaal de zorgverlener een overeenkomst heeft, kan hij via deze agentschappen een sociaal tolk aanvragen.
  3. De zorgverlener vult na elk gesprek waarvoor hij een beroep doet op een sociaal tolk een korte vragenlijst in. De tolkprestatie wordt enkel terugbetaald als de vragenlijst is ingevuld.

Groot draagvlak in de zorgsector

Kom op tegen Kanker diende dit project in samen met volgende organisaties : Christelijke Mutualiteit, Dokters van de Wereld, Domus Medica, LEVL, Liberale Mutualiteit, Medimmigrant, Onafhankelijke Ziekenfondsen, Solidaris, Vlaams Instituut Gezond Leven, Vlaams Patiëntenplatform en Zorgnet-Icuro. Met de conclusies van het project gaan ze in overleg met de overheid om te bekijken in welke situaties sociaal tolken cruciaal zijn en terugbetaald zouden moeten worden.

Goede communicatie is noodzakelijk voor kwaliteitsvolle en veilige zorg

Volgens de wet op patiëntenrechten van 2002 hebben patiënten recht op kwaliteitsvolle dienstverlening, recht op informatie en recht op toestemming. Wanneer er ruis is op de communicatie tussen patiënt en zorgverlener, kunnen deze rechten niet gegarandeerd worden. Als de zorgverlener de patiënt niet begrijpt, kan dit leiden tot foute diagnoses, extra onderzoeken, minder therapietrouw en psychosociale stress bij de zorgverlener. Kortom: minder kwaliteitsvolle zorg.

Een moeilijke communicatie kan ook zorgen voor onveilige zorg. Zo wordt medicatie niet altijd correct ingenomen en wordt de behandeling niet goed opgevolgd.

Meer informatie over het project en de meewerkende organisaties is te vinden op www.sociaaltolken.be